Türkiye’de doğum sayıları ve doğurganlık göstergeleri son yıllarda düşüş eğilimini koruyor. TÜİK’in açıkladığı verilere göre 2001’de 2,38 olan toplam doğurganlık hızı, 2014’ten itibaren her yıl gerileyerek 2024’te 1,48’e düştü. Bu sonuç, doğurganlık hızının 11 yıldır aralıksız azaldığını ve nüfusun yenilenme düzeyi olarak kabul edilen 2,10’un son sekiz yıldır altında kaldığını gösterdi. 2024 verileri, Türkiye’de doğurganlık hızının istatistiklerin tutulduğu dönem içindeki en düşük seviyesine indiğine işaret etti.
DOĞUM SAYISI 1 MİLYONUN ALTINDA KALDI
2024 yılında Türkiye genelinde canlı doğan bebek sayısı 937 bin 559 oldu. Bu sayı, önceki yıllardaki azalma trendinin devam ettiğini ve doğumların uzun bir aradan sonra yeniden 1 milyonun altında seyrettiğini ortaya koydu. Canlı doğan bebeklerin yüzde 51,4’ünü erkekler, yüzde 48,6’sını ise kızlar oluşturdu. Doğum sayısındaki gerileme, toplam doğurganlık hızındaki düşüşle paralel biçimde ilerledi.
TOPLAM DOĞURGANLIK HIZI 1,48 ÇOCUĞA İNDİ
TÜİK verilerinde “toplam doğurganlık hızı”, bir kadının 15-49 yaş aralığındaki doğurganlık dönemi boyunca doğurabileceği ortalama çocuk sayısı olarak tanımlanıyor. Türkiye’de bu hız 2014’ten bu yana her yıl düşüş kaydederken, 2024’te 1,48 çocuk seviyesine indi. Bu değer, nüfusun kendini yenilemesi için gerekli görülen 2,10 eşiğinin belirgin şekilde altında bulunuyor. Veriler, doğurganlık hızındaki gerilemenin ülke genelinde yaygınlaştığını ortaya koydu.
İLLERDE DOĞURGANLIK HARİTASI DEĞİŞİYOR
2024 sonuçlarına göre toplam doğurganlık hızının en yüksek olduğu il 3,28 çocuk ile Şanlıurfa oldu. Şanlıurfa’yı 2,62 çocuk ile Şırnak, 2,32 çocuk ile Mardin izledi. En düşük toplam doğurganlık hızı ise 1,12 çocuk ile Bartın ve Eskişehir’de kaydedildi. Bu illerin ardından 1,15 çocuk ile Zonguldak ve Ankara, 1,17 çocuk ile İzmir geldi. İl bazındaki dağılım, doğurganlık hızının Türkiye’nin birçok bölgesinde düşük seviyelere indiğini gösterdi.
71 İL NÜFUS YENİLEME EŞİĞİNİN ALTINDA
Toplam doğurganlık hızının nüfus yenilenme seviyesinin altına indiği il sayısı artmaya devam etti. 2017’de 57 ilde 2,10’un altında olan toplam doğurganlık hızı, 2024’te 71 ile yükseldi. Doğurganlık hızının 1,50’nin altında kaldığı il sayısı da aynı dönemde belirgin biçimde arttı. 2017’de yalnızca 4 il bu seviyenin altındayken, 2024’te sayı 55’e çıktı. Toplam doğurganlık hızının 3 çocuk ve üzerinde olduğu il sayısı ise daraldı; 2024’te bu grupta yalnızca Şanlıurfa yer aldı.
ANNELİK YAŞI 29,3’E YÜKSELDİ
İstatistiklerde annelerin doğum yaşı ortalamasının yükseldiği de görüldü. 2024 yılında doğum yapan annelerin ortalama yaşı 29,3 olarak hesaplandı. Doğum yaşındaki artış, toplam doğurganlık hızının düşüşüyle birlikte izlenen önemli göstergeler arasında yer aldı. TÜİK verileri, doğurganlık çağındaki nüfusun davranışlarında yaşanan değişimin yıllara yayılan bir eğilim hâline geldiğine işaret ediyor.
