Fransa, Paris’teki bir müzede 128 yıldır saklanan ve sömürge döneminde yağmalanan üç insan kafatasını Madagaskar’a iade etti. Bunlar arasında, Fransız askerlerince başı kesilen Madagaskar Kralı Toera’ya ait olduğu düşünülen bir kafatası da bulunuyor.
Kral Toera’ya ait olduğu sanılan kafatası ile Sakalava etnik grubuna mensup iki kişiye ait kalıntılar, salı günü Fransa Kültür Bakanlığı’nda düzenlenen törenle resmen teslim edildi.
1897’de yerel halka yönelik bir katliam sırasında Fransız askerleri, Kral Toera’nın başını kesti. Kafatası ganimet olarak Fransa’ya götürüldü ve Paris’teki Ulusal Tarih Müzesi’nde, Hint Okyanusu’ndaki adadan getirilen yüzlerce başka kalıntıyla birlikte sergilendi.
Törende konuşan Fransa Kültür Bakanı Rachida Dati, “Bu kafatasları, insan onurunu açıkça ihlal eden, sömürgeci şiddetin damgasını taşıyan koşullarda koleksiyonlara dahil edildi” dedi.
Madagaskar Kültür Bakanı Volamiranty Donna Mara ise iade sürecini “adamızın kalbinde 128 yıldır süren bir yaranın kapanmasına yönelik tarihi bir adım” olarak nitelendirdi. Mara, “Bunlar birer koleksiyon nesnesi değil; geçmişimizle bugünümüz arasında kopmaz bir bağ” diye ekledi.
Törenden yansıyan görüntülerde, geleneksel kumaşlarla sarılı üç kutunun ağırbaşlı bir kortejle Fransa Kültür Bakanlığı’nın salonuna taşındığı görüldü. Bu tören, Fransa’nın 2023’te insan kalıntılarının iadesini kolaylaştıran yasayı kabul etmesinden bu yana yapılan ilk resmi iade oldu.
Paris’teki Musée de l’Homme’de bulunan 30 bin parçanın üçte biri, dünyanın farklı bölgelerinden getirilen kafatası ve iskeletlerden oluşuyor. Avustralya ve Arjantin’in de aralarında bulunduğu birçok ülke, atalarına ait kalıntıların iadesi için resmi başvurularda bulundu.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, nisan ayında Madagaskar’ın başkenti Antananarivo’ya yaptığı ziyarette, ülkesinin “kanlı ve trajik” sömürgeleştirme süreci için “af dileme” arayışında olduklarını dile getirmişti. Madagaskar, 60 yılı aşkın sömürge yönetiminin ardından 1960’ta bağımsızlığını ilan etmişti.
İade edilen kafatasları pazar günü Hint Okyanusu adasına götürülerek defnedilecek. Bakan Volamiranty Donna Mara, Madagaskar hükümetinin kalıntıları, 1897’nin Ağustos ayı sonunda Fransız sömürgesi döneminde idam edilen Kral Toera’nın ölüm yıl dönümünde düzenlenecek bir törenle onurlandırmayı planladığını açıkladı.
