Ekin Hazal DOĞRUYUSEVER/ Yumurta fiyatlarının hızla yükselmesi ve yüzde 7’lik KDV indirimine rağmen, gözle görülür bir fiyat düşüşünün yaşanmaması, tüketicilerin tepkisine neden oldu. Konuya ilişkin  açıklama yapan Yumurta Üreticileri Merkez Birliği (YUM-BİR) Başkanı İbrahim Afyon, yumurta üretimi ve ihracatının sürdürülebilmesi, ucuz yumurta temininin devamlılığının sağlanabilmesi için, sektöre özel önlemlere ihtiyaç duyduklarını ifade etti.

YUM-BİR Başkanı Afyon, yumurta fiyatlarındaki artışın sebebini açıkladı. Afyon, “Yumurta, en makul fiyata temin edilen, hile karıştırılmayan, anne sütünden sonra gelen en değerli ve stratejik hayvansal protein kaynağıdır. Yüksek kaliteli protein içermesi nedeniyle bebekler, çocuklar ve ergenlerde sağlıklı büyüme ve gelişim için çok önemli bir besin kaynağı olan yumurta da, gıda fiyatlarında yaşanan artıştan nasibini almıştır. Diğer tüm temel gıda maddelerinde olduğu gibi, yumurta fiyatlarında da ekonomik gelişmeler çerçevesinde fiyat artışı gerçekleşmiştir. Bazı basın yayın organları ve sosyal medyada yapılan paylaşımlara baktığımızda, fiyat artışından etkilenen tek temel gıda ürünü yumurtaymış gibi gösterilmektedir. Hatta öyle ki, tek zam yumurtaya yapılmış gibi lanse edilmekte ve gıda enflasyonunun tek suçlusu yumurtaymış gibi davranılmaktadır. Birçok üründe olduğu gibi, yumurta üretiminde de geçen yıla göre girdi maliyetlerinde yaşanan artışın devam etmesiyle, yumurta fiyatlarının da buna paralel artacağı; bu sebeple, fiyatları kontrol etmek için üreticiye yem desteği veya doğrudan bir destek sağlanmasının gerekli olduğu, pek çok kez tarafımızdan dile getirilmiştir. Burada bir kez daha belirtmek isteriz ki, üretim maliyetlerinin düşürülmesi, yumurta üretiminin ve ihracatının sürdürülebilmesi, ucuz yumurta temininin devamlılığının sağlanabilmesi için, sektörümüze özel önlemlere ihtiyaç duymaktayız” dedi.

Kamuoyuna yansıyan bazı haberlerin, yumurta üreticisini derinden etkilediğini vurgulayan Afyon, sözlerini şöyle sürdürdü: “Bu süre zarfında Türkiye’nin yumurta üretimi, tüketimi ve ihracatı artarken, diğer yandan çeşitlenen sorunlar, artan maliyetler, ihracat pazarlarında yaşanan rekabet, üreticileri ve üretimin sürdürülebilirliğini zora soktu. Üretim tarafında biz bu sıkıntıları yaşarken, bir de ‘KDV buhar oldu, fiyatlara yansımadı’, ‘KDV’nin düşeceğini öngörüp fiyatları artırdılar’ gibi, tamamen algı yönetmeye yönelik yapılan haber ve sosyal medya paylaşımları, yumurta üreticileri olarak bizleri derinden etkiledi.”

“Sektörümüze dair gerçeklerin ortaya çıkmasına yönelik önemli bir adım”

Afyon, geçmişten günümüze kadar hiçbir zaman üretim tarafı olarak, yumurtanın tüketiciye satışı konusunda fiyat belirleyici olmadıklarına dikkat çekerek, şöyle konuştu: “Her zaman arz ile talebin kesiştiği noktada, alıcıların takdir ettiği bedel üzerinden alım yapılmıştır. Yumurta fiyatları üretici tarafından değil; marketler, toptancılar ve Türkiye’den yumurta ithal eden ithalatçılar tarafından belirlenmektedir. Birçok üretici fiyatı bilmeden, yumurtayı İstanbul’daki toptancıya gönderir ve yumurta bu toptancılar üzerinden tüketicilerle buluşturulur. Bu kapsamda, Ticaret Bakanlığı’nın KDV indirimi öncesi fiyat artırarak KDV indiriminin etkilerini ortadan kaldırdıklarına yönelik iddiaları araştırmak üzere, yumurta işletmelerine müfettiş gönderme kararını, tüketicilerin yumurtaya erişiminin artırılmasına ve sektörümüze dair gerçeklerin ortaya çıkmasına yönelik, önemli bir adım olarak görüyoruz. Böyle bir çalışmanın hayata geçmesi ile sektörel yatırım ve değer odaklı üretim ikliminde de olumlu bir hava oluşacağına inanıyoruz. Bu tür çalışmaların, tüketici faydasına alınan KDV indirim kararını fırsat bilip, ‘kar marjına’ yüzde 7 ilave eden kişiler veya sertifikası olmamasına rağmen, normal yetiştirme metodlu yumurtalara farklı sıfatlar ekleyerek, yüksek fiyatlara satan işletme ve kurumların ortaya çıkması için, fırsat olduğunu düşünüyoruz. Böylece zarar ederken bile, çok kazanmak ile suçlanan gerçek yumurta üreticilerinin hak ettikleri takdiri kazanacaklarına inancımız tam.”


19 Şubat’ta Hazine ve Maliye Bakanı Nurettin Nebati ile toplantı yaptıklarını ifade eden Afyon, “Sayın Cumhurbaşkanımızın da ifade ettiği; ‘yüzde 7 bizden, yüzde 7 sizden’, ‘Birlikten Berekete, Kazanan Türkiye’ kampanyasına, yumurta üreticileri olarak desteğimizi sonuna kadar vereceğimizi belirttik. Tüketiciyi korumak için, üreticiye verilecek desteklere güvenerek, üreticiden ambalajsız “L” boy yumurtada fiyat beklentimizi adet bazında 1.23 TL’den 1.05 TL’ye düşürerek, rakamı güncelledik. Sonuç olarak; üretim sürdürülebilirliğinin sağlanması ve üretim girdi maliyetlerinde beklenmedik artışların önüne geçilmesi halinde, en önemli önceliğimiz, protein kaynağını en ucuz maliyet ile halkımızla buluşturmaya devam etmektir” şeklinde konuştu.


“Yem fiyatlarındaki artışa çözüm bekliyoruz”

Yeni Journal’a konuşan yumurta üreticileri ise, yumurta fiyatlarındaki artışın sebebinin kendileri olmadığını dile getirdi. 
Uşak ilinde yumurta üreticiliği yapan Halil Zeybektar, “Yaklaşık 6 yıldır bu işle uğraşmaktayım. Şunu söyleyebilirim ki, üretici tarafından herhangi bir fiyat artışı yok, yani raftaki etiket fiyatının nedeni sadece üretici bazlı değil. Tavuk yeminde kullanılan soya, ayçiçeği ve yağlı soya küspesinin fiyatının artmasından dolayı, maliyetlerimizde de bir artış yaşandı. Satışlarımızda düşüş yaşıyoruz. Çevremdeki üreticilerin çoğu ne yazık ki işletmelerini kapatıyor” dedi. 


“Tüketiciye dürüst olunması son derece önemli”

Bir diğer yumurta üreticisi ise, şöyle dedi: “Son 3-4 ayda yem fiyatlarına gelen artış, biz üreticileri de etkiledi. Yanılmıyorsam, bir tavuk günde yaklaşık olarak 130 gram yem tüketiyor. Şöyle düşünün; Hayvana yem veriyorsunuz, suyunu veriyorsunuz, belli bir elektrik harcıyorsunuz, tüm bunların bir maliyeti oluyor. Yani, görülmeyen birçok maliyeti de var. İşletmemde gezen tavuklar var. Tavuğun ne yediği önemli, bir de hayvanın güneş görmesi, dışarıda gezmesi, soğuğa dayanıklı olması, dirençli olması. Gezen tavuğu dışarıya bırakıyoruz, yemeğini bahçeden yiyor, her şeyini yapıyor ve yumurtasını bırakıyor. Bazı fırsatçılar, normal yumurtaları, organik yumurta adı altında 2-3 kat fiyat koyarak satışa sunuyor. Bu oldukça yanlış. Vatandaşların bunu fark etmesi de kolay değil. Çünkü tavuğun organik ya da gezen tavuk olduğunu anlamak biraz zor. Bu anlamda tüketiciye dürüst olunması son derece önemli. Çünkü bu tamamen güven meselesi.”