Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu (PPK) Toplantı Özeti'nde, "Kurul, enflasyon beklentileri ve fiyatlama davranışlarının dezenflasyon süreci açısından risk unsuru olmaya devam ettiğini kaydetmiştir." ifadesine yer verildi.

TCMB Para Politikası Kurulunun 19 Eylül toplantısına ilişkin özet yayınlandı.

Özette, tüketici fiyatlarının ağustos ayında yüzde 2,47 oranında yükseldiği belirtilerek, yıllık enflasyonun, yüksek bazın da etkisiyle 9,81 puan düşüşle yüzde 51,97 olarak gerçekleştiği kaydedildi.

Aynı dönemde, B ve C endekslerinin yıllık enflasyonunun sırasıyla 9,44 ve 8,67 puan azalarak yüzde 50,87 ve yüzde 51,56 olduğu ve ağustos ayında yıllık enflasyona katkının tüm gruplarda gerilediği aktarılan özette, "Mevsimsel etkilerden arındırılarak incelendiğinde aylık tüketici enflasyonunun sınırlı bir şekilde yavaşladığı gözlenmiştir. Yönetilen ve yönlendirilen kalemler, katkıları önceki aya kıyasla bir miktar azalmakla birlikte, ağustos ayında da manşet enflasyon üzerinde önemli ölçüde yükseltici etkide bulunmuştur." denildi.

Özette, ağustos ayında hizmet grubunda aylık fiyat artışının güçlü seyrini sürdürdüğüne işaret edilerek, "Hizmet grubu içinde fiyat artışlarıyla öne çıkan kalemler, yönetilen ve yönlendirilen kalemlerdeki düzenlemelere bağlı olarak ulaştırma hizmetleri ve üniversite ücretlerini takiben eğitim hizmetleri ile birlikte kira olmuştur." değerlendirmesinde bulunuldu.

Mevsimsel etkilerden arındırılmış verilerle temel mal grubu aylık enflasyonunun bir miktar artış gösterse de düşük seyretmeye devam ettiği aktarılan özette, şunlar kaydedildi: "Bu gelişmede, genel güvenlik regülasyonları ve avro kurundaki seyre bağlı olarak artış gösteren otomobil fiyatlarının etkisi öne çıkmıştır. Gıda grubu fiyatları işlenmemiş gıda alt grubu öncülüğünde ağustos ayında gerilemiştir. Fiyatları mevsimsel eğiliminden daha güçlü bir şekilde düşen taze meyve ve sebze kalemi, işlenmemiş gıda fiyatlarındaki gerilemede belirleyici olmuştur. Bu dönemde gerek kırmızı et gerekse beyaz et fiyatlarında düşüş gerçekleşmiştir. İşlenmiş gıda alt grubunda fiyat artışı ağustos ayında yavaşlarken ekmek ve tahıllar aylık enflasyonundaki zayıflama dikkat çekmiştir. Bir önceki ay elektrik ve akaryakıt kaynaklı gelişmelerle güçlü seyreden enerji grubu aylık enflasyonu, ağustos ayında da meskenlere yönelik doğal gaz düzenlemesine bağlı olarak yüksek gerçekleşmiştir. Diğer taraftan, küresel gelişmelere paralel olarak fiyatı gerileyen akaryakıt kalemi, enerji grubu aylık enflasyonunu sınırlamıştır."

Özette, ağustos ayında aylık enflasyona dair göstergelerin bir bütün olarak incelendiğinde, ana eğilimin belirgin bir değişim sergilemediği, B ve C endekslerinde mevsimsellikten arındırılmış üç aylık ortalama artışların sırasıyla yüzde 2,7 ve yüzde 2,5 seviyelerinde gerçekleşerek görece yatay seyrettiği bildirildi.

Ağustos ayında B endeksini oluşturan gruplardan işlenmiş gıda enflasyonunda sınırlı bir yavaşlama gözlendiği, diğer grupların yükseliş kaydettiği belirtilen özette, "B ve C gibi dışlamaya dayalı göstergeler üzerinde eğitim gibi dönemsel fiyat belirleme eğilimi yüksek bazı kalemlerin etkisi belirgin olmuştur. Bu görünümün tersine, alt kalemlerin aylık fiyat değişimlerinin dağılımına dayalı medyan, SATRIM, dinamik faktör model gibi alternatif ana eğilim göstergeleri ile yayılım endeksi bir önceki aya kıyasla zayıflamıştır." değerlendirmesinde bulunuldu.

"Son çeyrekte aylık kira enflasyonunun yavaşlayacağı öngörülmektedir"

Motorine zam geldi! Motorine zam geldi!

Özette, hizmetler sektöründe geçmiş enflasyona endeksleme davranışının halen güçlü olduğuna dikkat çekilerek, hizmet sektöründe hakim olan fiyatlama davranışının önemli bir atalete ve şokların enflasyon üzerindeki etkilerinin uzun bir süreye yayılmasına neden olduğu belirtildi.

Yıllık enflasyonun ağustos ayında temel mal grubunda yüzde 28,91 olduğu, hizmet sektöründe yüzde 77,83 ile yaklaşık 49 puan daha yukarıda gerçekleştiği kaydedilen özette, "Ayrıca, hizmetlere ait yayılım endeksi, fiyat artışlarının sektör geneline yayılmaya devam ettiğini göstermiştir." ifadesine yer verildi.

Kira enflasyonunun sözleşme yenileme oranının ağustos ayında artmasıyla beraber bir miktar yükselerek güçlü seyrini sürdürdüğü ifade edilen özette, şu değerlendirmelere yer verildi: "Perakende Ödeme Sistemi (PÖS) mikro verileri üzerinden takip edilen öncü göstergeler, sözleşme yenileme oranının eylül ayında da kayda değer bir düzeyde olmasıyla kira artışının yüksek seyredeceğine işaret etmektedir. Diğer yandan, gerek PÖS mikro verilerinden elde edilen yeni ve yenilenen sözleşmelerde oluşan gerekse konut değerleme raporları üzerinden takip edilen kira artış oranları, TÜFE’deki mevcut yıllık kira enflasyonunun altında değerler almaktadır. Nitekim eylül ayı PÖS verilerinde yeni ve yenilenen sözleşmelerdeki kira artış oranlarının gerilediği dikkati çekmektedir. Yılın son çeyreğinde sözleşme yenileme oranının üçüncü çeyreğe kıyasla azalacak olmasının yanında yeni ve yenilenen sözleşmelerde kira artış oranlarının düşmeye devam etmesiyle son çeyrekte aylık kira enflasyonunun yavaşlayacağı öngörülmektedir."

"Bu yıl üniversite ücretlerindeki artışlar ağustos ayında gerçekleşmeye başladı"

Ulaştırma hizmetleri fiyatlarındaki artışın enerji fiyatlarındaki gelişmeleri takiben ağustos ayında belirginleştiğine işaret edilen özette, bu gelişmede, kara yoluyla şehir içi ve hava yoluyla yolcu taşıma ücretlerinin öne çıktığı belirtildi.

Özette, bir önceki yılın aksine, kayıt tarihlerinin daha erken başlamasıyla bu yıl üniversite ücretlerindeki artışların ağustos ayında gerçekleşmeye başladığı vurgulanarak "Açıklanan yüksek oranlı artışları takiben eğitim hizmetleri yüksek enflasyonuyla öne çıkan bir diğer kalem olmuştur. Diğer yandan, lokanta-otel alt grubu aylık enflasyonundaki yavaşlama dikkat çekmiş, paket tur ve haberleşme gibi kalemlerde de fiyat artışlarının ılımlı gerçekleştiği gözlenmiştir. Özel okul ve üniversite ücretlerinde fiyat uyarlama sürecinin tamamlanmasıyla birlikte yılın son çeyreğinde eğitim hizmetleri fiyat artışı belirgin bir yavaşlama kaydedecektir." değerlendirmesi yer aldı.

Yurt içi üretici fiyatlarının ağustos ayında yüzde 1,68 arttığı, yıllık enflasyonun yüksek bazın da etkisiyle 5,62 puan düşerek yüzde 38,75 olduğu anımsatılan özette, "Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, enerji grubu yüzde 3,04 oranındaki aylık fiyat artışı ile öne çıkmaya devam ederken, dayanıksız tüketim ve ara malları başta olmak üzere diğer gruplarda fiyat artışlarının daha ılımlı seyrettiği izlenmiştir." denildi.

Özette, uluslararası emtia fiyatlarında nisan ayı sonlarında başlayan gerilemenin ağustos ayında da devam ettiği belirterek, şu ifadeler kullanıldı: "Alt kırılım bazında incelendiğinde, düşüşlerin altın haricinde genele yayıldığı ve ham petrol öncülüğünde enerji grubunun bu gerilemede öne çıktığı gözlenmiştir. Eylül ayının ilk üç haftası itibarıyla enerji grubu fiyatlarındaki düşüşler sürmüştür. Ağustos ayında ortalama 80,9 dolar seviyesinde olan Brent ham petrol fiyatları eylül ayının ilk üç haftasında 74,1 dolar civarına gerileyerek bu gelişmeyi sürüklemiştir. Öte yandan, tarım ürünleri kaynaklı olarak enerji dışı emtia fiyatlarının bir miktar yükselmekte olduğu gözlenmektedir."

"Sepet döviz kurundaki artış ağustos ayında bir miktar güçlendikten sonra eylül ayında yeniden zayıfladı"

Küresel Arz Zinciri Baskı Endeksi'nin ağustos ayında sınırlı bir şekilde yükselerek tarihsel ortalamasının bir miktar üzerinde seyrettiğine işaret edilen özette, küresel ve Çin'e yönelik konteyner endekslerinde nisan ayı sonrası dönemde gözlenen artışın ağustos ile birlikte yerini düşüşe bıraktığı, kuru yük taşımacılık endekslerindeki ılımlı seyrin korunduğu kaydedildi.

Özette, sepet döviz kurundaki artışın ağustos ayında bir miktar güçlendikten sonra eylülde yeniden zayıfladığı belirtilerek, "Kur kaynaklı baskılar geçici olmuştur. Diğer yandan, ağustos ayında mevsimsel etkilerden arındırılmış PMI verileri, imalat sanayinde girdi fiyatlarının yatay seyrettiğine, nihai ürün fiyatlarının ise bir miktar yükseldiğine işaret etmiştir." değerlendirmesinde bulunuldu.

Eylül ayı Piyasa Katılımcıları Anketi sonuçlarına göre, enflasyon beklentilerinin tüm vadelerde gerilediği hatırlatılan özette, şunlar kaydedildi: "On iki ay sonrasına ilişkin enflasyon beklentisi yüzde 28,7’den 1,2 puan düşüşle yüzde 27,5’e; yirmi dört ay sonrasına ilişkin beklenti ise yüzde 19,3’ten 0,9 puan düşüşle yüzde 18,4 seviyesine inmiştir. Buna ek olarak, cari ve gelecek yıl sonuna ilişkin enflasyon beklentileri sırasıyla 0,2 ve 0,3 puan azalarak yüzde 43,1 ve yüzde 25,3 olmuştur. Beş yıl sonrasına ilişkin enflasyon beklentisi ise yüzde 11,2 seviyesinde ölçülmüştür. Enflasyon beklentileri tüm vadelerde gerilese de mevcut seviyeler enflasyon görünümü üzerinde yukarı yönlü risk teşkil etmeye devam etmektedir. Reel sektör beklentilerine bakıldığında temmuz ayında yüzde 55,0 olan firmaların on iki ay sonrasına ilişkin yıllık enflasyon beklentisi, ağustos ayında yüzde 53,8’e gerileyerek sınırlı iyileşme göstermiştir. Hanehalkının on iki ay sonrasına ilişkin enflasyon beklentilerinin ise aynı dönemde yüzde 72,0’den yüzde 73,1’e yükseldiği gözlenmiştir. Kurul, enflasyon beklentileri ve fiyatlama davranışlarının dezenflasyon süreci açısından risk unsuru olmaya devam ettiğini kaydetmiştir."