Volkan ESER / Diyarbakır'ın Sur ilçesinde 16. yüzyılda inşa edilen ve cemaati olmadığı için zamanla tahrip olan Surp Sargis Ermeni Kilisesi’nin restore çalışmaları tamamlandı. Kilisenin yarın yapılması planlanan açılışı için ise, bütün hazırlıklar sonlandı. Sur ilçesinde 3 bin 769 metrekare alana sahip, mülkiyeti Diyarbakır Ermeni Surp Küçük Kilise Hıdır İlyas Surp Gregos Kiliseleri Vakfı'na ait olan ve üst bölümü tamamen yıkılan tarihi Surp Sargis Ermeni Kilisesi, eskisinden çok daha güzel bir görünüme kavuşturuldu. Diyarbakır’da büyük bir titizlik ve özveriyle restore edilen ve gelecek kuşaklara aktarılacak olan Surp Sargis Ermeni Kilisesi yarın Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un da katılımıyla açılacak. Açılış törenine katılmak üzere Diyarbakır’a giden Türkiye Ermenileri Patriği Başepiskopos Sahak Maşalyan, Diyarbakır Valisi Münir Karaloğlu’nu ziyaret ederek, Surp Sargis Ermeni Kilisesi’nin restorasyonu gerçekleştirmelerinden dolayı teşekkür etti. Surp Giragos Ermeni Kilisesi’nin Tarihçesi 1515 yılında Diyarbakır Osmanlı topraklarına dâhil olunca 1518 yılında Surp Toros Kilisesi Kurşunlu Camii’ye dönüştürülür. O yıllarda içinde küçük bir şapelinde bulunduğu bu alan Ermeni mezarlığıdır. Ermeni toplumunun ibadetini gerçekleştirebilmesi için mezarlık Sur dışına taşınır. Mezarlık alanına da Surp Giragos Ermeni Kilisesi inşa edilir. Kiliseye ait en eski kayıt 1376 yılına uzanıyor ve tarihlendiriyor. Kilise, 10 Haziran 1881 yılında büyük bir yangınla küle döner. Diyarbakır Ermeni toplumu, 1883 yılında büyük dayanışma ve yardımlaşma sonucu eski kilisenin külleri üzerine yedi sulaklı, müstesna taş işçiliği ile 3200 m² müştemilatıyla birlikte 3000 kişinin aynı anda ibadet edebileceği Orta Doğu‘nun en büyük Ermeni kilisesi olan Surp Giragos Ermeni Kilisesi’ni inşa etti. Söz konusu kilise, Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra bir müddet Alman karargâhı, daha sonra ise 1959 yılına kadar Sümerbank deposu olarak kullanılmıştır. 1990’ların başına kadar Ermeni toplumuna ibadethane hizmeti veren Surp Giragos Kilisesi cemaatin yoğun göçü ile birlikte zamana direnememiş ve yıkılmaya başlamıştır. 2009 - 2012 yılları arasında Surp Giragos Ermeni Kilisesi Vakfı yönetimi dünyanın birçok ülkesindeki Ermeni halkından topladığı bağışlarla kiliseyi onarmış, hem Ermeni hem de Diyarbakır halkının hizmetine sunmuştur. Surp Giragos Kilisesi 2015 yılındaki Sur ’da yaşanan çatışmalar sürene kadar faaliyetine devam etmiştir. Söz konusu tarihten bugüne kadar kilise kapalı kalmıştır. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın finans desteği ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile yapılan protokol akabinde Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün açtığı ihale ile Surp Giragos Kilisesi tekrar onarılmış ibadete hazır hale getirilmiştir.