Genellikle ikisinin de aynı içecek olduğunu düşünsek de, biri doğal biri yapay içeceklerdir diyebiliriz. Aslında satın alırken ayırt etmenin yolu kolaydır, ürünlerin üzerindeki etiketleri dikkatli okumak yeterli.
Türkiye pazarında bulunan soda ve maden suyu üreticileri, bir takım yasal zorunluluklar doğrultusunda ürün etiketlerinde içeriği belirtmek zorundadır. Ürünlerini soda olarak arz eden markalar, genellikle ‘mineralli su’ çatısı altında pazardaki faaliyetlerini sürdürür.
Bu nedenle soda ve maden suyu farkı iyi bilinmeli ve ürün etiketleri doğru bir şekilde okunmalıdır. Maden suyu satışı yapan firmalar ise ‘doğal mineralli su’ veya direkt olarak ‘maden suyu’ yazarak tüketicilerin dikkatini çekmeyi başarır. Ama tabii ki asıl soru ikisi arasındaki gerçek farklardır. Soda ve maden suyu, her ikisi de su bazlı içeceklerdir, ancak farklı özelliklere ve bileşimlere sahiptirler. Hemen hemen her yaştan bireyin severek tükettiği bu içecekleri tercih ederken beklentilerinize ve beslenme gereksinimlerinize uygun seçimler yapmanız önemlidir.
Coğrafyamız sayesinde maden suyu rezervi konusunda da dünya lideri ülke olsak da maden suyu tüketiminde ne yazık ki diğer ülkelere oranla gerideyiz. Avrupa’da kişi başı tüketim 100-150 litre civarındayken ülkemizde bu miktar 5-10 litreyi maalesef geçmiyor.
Yararlarından bahsedilirken aslında maden suyuna özgü olan özellikler sodaya da atfedildiğini fark etmemizin üzerine bu yazımızda değerli okurlarımıza soda ve maden suyunun farklarını açıklamaya çalışacağız.
MADEN SUYU NEDİR, NASIL ELDE EDİLİR?
Maden suyu, yer kabuğunun çeşitli derinliklerinde, uygun jeolojik şartlarda doğal olarak oluşan, çözünmüş mineraller ve/veya eser elementler bulunduran, doğal yapısında karbondioksit içeren, sıhhi nitelikte yeryüzüne kendiliğinden çıkan veya teknik çalışmalar ile çıkartılan sıcak veya soğuk yeraltı suyudur. Maden suyunun özellikleri; kaynağına, içeriğine ve bölgesel farklılıklara bağlı olarak değişebilir.
Saf maden suyu, doğal olarak şeker ve tatlandırıcılar içermez. Bu nedenle, şeker içeriği sıfırdır. Ayrıca genellikle düşük kalorili veya kalorisiz bir içecektir. Standart olarak 355 ml maden suyu, yaklaşık 0 ila 10 kalori arasında olabilir.
Maden suları, genellikle yeşil renkte cam şişelerde üretilir. Bunun amacı ise; yeşil, maden suyunun içeriğindeki faydalı mineralleri güneşin zararlı ışınlarından korunmasını sağlamaktır. Şişe içinde bulunan doğal mineralin, suyun çevresel etkenlere karşı korunmasına olanak sağlar.
SODA NEDİR, NASIL ELDE EDİLİR?
Soda, içilebilir özellikteki suyun sodyum bikarbonat veya izin verilen mineral tuzu, çeşitli katkı ve aroma maddeleri ile tekniğine göre karıştırılması ile hazırlanan, karbondioksit ile gazlandırılmış olan yapay bir içecektir. Yani soda, doğal mineral içermez. İçilebilir nitelikteki herhangi bir suya karbondioksit eklendiğinde soda elde edilebilir. Çoğu meşrubatın ana maddesini teşkil eder. Şekerli, aromalı ve sitrik asit ihtiva eden soda türleri gazoz olarak adlandırılır. Soda, önemli mineraller veya vitaminler içermez. İleri teknolojik cihazlar sayesinde, bazı markalar C vitamini gibi izole edilmiş vitaminler ekleyebilmektedir fakat bu oranlar oldukça düşüktür.
Soda içeceğindeki şeker miktarı, marka ve çeşide bağlı olarak değişebilir. Genellikle soda içeceğinin büyük bir kısmı şeker veya yüksek fruktozlu mısır şurubu ile tatlandırılmasıyla birlikte kalori içeriği genellikle yüksektir ve içindeki şeker veya tatlandırıcı miktarına bağlı olarak değişir, 355 ml bir kutu şeker içeren ve tatlandırıcılı soda, yaklaşık 140 ila 150 kalori olabilir.
Soda, genellikle ferahlatıcı bir içecek olarak tüketilir ve aşırı şeker ve kalori içerdiği için sağlığınıza zarar verebilir. Aşırı miktarda soda tüketimi obezite, diş çürümesi, diyabet ve diğer sağlık sorunlarıyla ilişkilendirilebilir.
MADEN SUYUNDAKİ MİNERALLERİN VÜCUDA YARARLARI
Vücudumuz için en iyi mineral kaynağı kaynak maden suyu olduğu bir gerçektir. Gücünü topraktan alan maden suyu, toprağın ana bileşen minerallerini de yapısında bulundurur. Mineral içeriği, maden suyuna karakteristik lezzetini ve sağlık yararlarını sağlar. Söz konusu minerallerin de içeriği ve birbirine olan oranları, toprağın yaşamını, toprakta yaşayan canlıların çeşitliğini bunun sonucunda da toprağın verimliğini etkiler. Mineraller insan yaşamı için de elzem (esansiyel) yapılardır. Maden suyunun doğal yapısında bulunan bazı elzem minerallerin vücudumuzda hangi görevlere katıldığını ve neden olmazsa olmaz konusu ile ilgili bazı araştırmaları sizin için yaptık.
Magnezyum (Mg); maden suyunda zengin bir şekilde bulunan minerallerden magnezyum kemik ve diş yapısında, enzim aktivitelerinin düzenlenmesinde, kas ve sinir fonksiyonlarını desteklemede etkili rol alır.
Potasyum (K), kalp aktivitesinde, hücre içi su dengesinin düzenlenmesinde, sinir iletiminin sağlanmasında ve kas fonksiyonları için önemlidir.
Sodyum (Na), vücut sıvılarında en fazla bulunan elementtir. Ayrıca sinir iletimini kontrol eder ve hücrelerin normal çalışmasına katkı sağlar.
Kalsiyum (Ca), vücudumuzda en fazla bulunan elementtir. Kemik ve diş sağlığının korunması, sinir iletimi, kas fonksiyonları ve kanın pıhtılaşması gibi önemli işlevlerinin yanı sıra yaşlanmaya bağlı kemik kayıplarını ve kırılmalarını önler.
Demirin (Fe), hemoglobin üretiminde ve en önemli görevi kanda oksijen taşınmasında rol alır, enerji metabolizması için olmazsa olmazdır. Aynı zamanda kadınlarda demir ihtiyacının arttığı hamilelik ve menstruasyon dönemlerinde bu desteği doğal yoldan sağlayabilmek adına hamilelikte düzenli olarak maden suyu tüketmek hem anne hem de bebek sağlığı için faydalı olabilir.
Doğal maden sularının, vücudumuzun en büyük organı olan cildimizin de ihtiyacı olan mineralleri karşılıyor olması şaşırtıcı ama gerçektir. Sağlıklı ve parlak bir cilde sahip olmanın yolu vücudunuzun ihtiyacı olan ve doğal minerallerden zengin içerikli sıvılar tüketmektir. Özellikle son yıllarda sürdürülebilir yaşama olan ilginin artmasıyla birlikte birçok kozmetik ve sağlık kuruluşu ürünlerinin içerisinde doğal maden suyu kullanmaya başladığını kullanıcılarına duyurdu.
MADEN SUYU SİNDİRİMİ NASIL KOLAYLAŞTIRIYOR? FAYDALARI NELERDİR?
Bireylerin vücut yapıları ve beslenme alışkanlıklarının farklı olması gibi sindirim sistemleri de farklıdır. Durum böyle olunca elbette maden suyunun etkileri kişiden kişiye değişebilir. Maden suyu tüketmek bazı kişilerde, sindirimi ve hazmı kolaylaştırırken bazılarında ise şişkinlik veya mide rahatsızlığına neden olabilir.
Maden suyu içeriğindeki minerallerden dolayı genellikle hafif alkali (bazik) pH değerine sahip olması sebebiyle, mide asitlerini nötralize etmeye yardımcı olabilir ve sindirimi rahatlatabilir. Yemek sırasında maden suyu içmek, mide asitlerini dengede tutarak mide yanması ve ekşi hissi azaltabilir. Maden suyu, içerdiği mineraller ve bikarbonatlar sayesinde midenin boşalma süresini yavaşlatabilir.
Bu durum, yemek sonrası tokluk hissini artırarak daha uzun süre tok kalmanıza yardımcı olabilir. Alkali minerallerin varlığı, mide kaslarını rahatlatmaya da yardımcı olur. Stres ve gerginlik gibi faktörler, sindirimi olumsuz etkileyebilir ve mide kramplarına neden olabilir.
Maden suyu başta olmak üzere mineralli sular, metabolizma üzerine safra kesesi tembelliğinde vücuda fayda sağlar ve pankreas fonksiyonlarını da destekleyebilir.
Günümüzde insanların ne yazık ki az su içme alışkanlığı edinmiş olması, gerekli minerallerle yeterli beslenememesi, hareketsiz yaşam tarzı gibi etkenler sindirim sistemi rahatsızlıklarının başlıca nedenleridir. Bu gibi rahatsızlıkların önüne geçmek adına maden sularını düzenli tüketmek fayda sağlayabilir.
Tüm bu etkenlerin yanı sıra vücudumuzda minerallerin yardımı olmadan vitaminlerin işlev göstermeyeceği, vücudumuzun bu ikilinin birlikteliği ile mutlu olduğu ve ihtiyaç duyduğu aşikârdır. Maden suları mineral bakımından çok zengin olduğu için bu ihtiyaç maden suyundan karşılanabilir ve bu noktada maden suyuna alternatif olarak üretilen sodanın mineral ihtiva etmediği, içilebilir nitelikteki herhangi bir suya karbondioksit eklenmesi suretiyle üretiminin gerçekleştirildiği unutulmamalıdır.
Maden suyu seçimi yapılırken de düşük sodyum, yüksek magnezyum ve kalsiyum içerikli olanlar tercih edilmelidir. Amerikan Obezite Birliği sağlıklı bireyler için maden suyu tüketimini günde üç şişe (yaklaşık 600 ml) olarak belirlemiştir.
Kronik rahatsızlığı olan bireyler mutlaka uzmana danışmalıdır.
Sonuç olarak, bu etkileri göz önünde bulundurmak ve herhangi bir sağlık sorununa yol açmamak amacıyla mutlaka konunun uzmanlarına danışmak faydalı olacaktır. Unutulmamalıdır ki, sağlıklı bir sindirim için dengeli bir beslenme, yeterli su tüketimi ve uygun porsiyonlarda yemek yeme alışkanlıkları önemlidir.
